Historia grodziskiej Czwórki zaczęła się w 1934 roku przy ulicy Żwirki i Wigury, kiedy podzielono Publiczną Szkołę nr 2 na dwie placówki: Szkołę nr 2 i Publiczną Szkołę Powszechną nr 5 im. Józefy Joteyko z polskim językiem nauczania. Administracyjnie szkoła należała do Warszawskiego Okręgu Szkolnego i obwodu szkolnego w Powiecie Błońskim.
Pierwszym kierownikiem został Władysław Łasisz, a grono pedagogiczne liczyło 9 nauczycieli. Byli nimi: M. Radlecka, A. Bieszkiewicz, O. Petryna, St. Ługowska, W. Fedniczuk, Z. Morawski, Z. Kasprzak, H. Ochędurko. Pierwsza księga ocen sprawowania i postępów w nauce z roku szkolnego 1934/1935 notuje 605 uczniów i 44 absolwentów. Szkoła liczyła 11 oddziałów, liczba uczniów w klasach dochodziła do 61. Nauka była bardzo utrudniona ze względu na skromne warunki lokalowe. Do wybuchu II wojny światowej szkołę zdążyło ukończyć ok. 200 absolwentów.
W czasie okupacji hitlerowskiej, prawdopodobnie w 1943 r. po likwidacji getta warszawskiego, placówka otrzymała numer porządkowy 4 – po, nieistniejącej już, szkole dla dzieci wyznania mojżeszowego.
Pierwszym po wojnie kierownikiem szkoły został Wincenty Rowdal. Powojenne lata były niezwykle trudne. W czasie okupacji w gmachu szkolnym kwaterowali Niemcy. Całe wyposażenie dydaktyczne, sprzęty, drzwi, ściany uległy zniszczeniu. W roku 1946 dzieci uczyły się przy ogromnych stołach na krzyżakach, nie było ławek. Biblioteka szkolna mieściła się w jednej skrzyni po amunicji. Nie zachowały się żadne pomoce naukowe, nie działała kanalizacja, nie było światła elektrycznego. Dawał się we znaki brak podręczników. W tych ciężkich warunkach pracowało 10 nauczycieli, prowadzących 11 klas. Od roku 1946 do 1950 szkołą kierował Adam Prusek.
W 1946 roku Wincenty Rowdal wyjechał na studia w Instytucie Nauczycielskim w Warszawie. Nowym kierownikiem został Adam Prusek, który kierował szkołą do roku 1950.
W 1950 roku szkoła zajęła budynek przy ulicy Poniatowskiego 28, który dotychczas należał do Szkoły nr 3 i Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, a zbudowany został w latach 1935 1937. Decyzja ta pociągnęła za sobą zmianę rejonów szkolnych. Do szkoły zaczęło trafiać więcej uczniów pochodzących z okolicznych wsi.
Po odejściu 1 kwietnia 1950 roku Adama Pruska do Wojewódzkiego Wydziału Oświaty funkcję kierownika tymczasowo pełniła Maria Rowdal, a od nowego roku szkolnego do 1 lutego 1951 r. szkołą kierował Zenon Jaroszewicz. Z jego inicjatywy uruchomiono świetlicę, wspieraną funduszami akcji socjalnej zakładów pracy, w których pracowali rodzice uczniów. W ramach świetlicy prowadzone było dożywianie, obejmujące około 200 dzieci. W roku 1951 kierownictwo szkoły objął Władysław Jadach, który wcześniej pełnił funkcję podinspektora szkolnego w Wydziale Oświaty Prezydium. W połowie lat 50. przeprowadzono generalny remont szkoły, zainstalowano centralne ogrzewanie, wybudowano i urządzono kotłownię. Wciąż jednak brakowało pomocy szkolnych, ławek, tablic, narzędzi niezbędnych do prowadzenia szkolnego ogródka. Na szczęście były też miłe chwile, np. kiedy uruchomiono w sali gimnastycznej kino szkolne, w którym wyświetlano filmy oświatowe.
W roku szkolnym 1951/1952 uruchomiona została Szkoła dla Pracujących, której działalność rozpoczynała się od godziny 17.00, po zakończeniu zajęć drugiej zmiany.
W 1960 r. roku odbyło się uroczyste otwarcie szkolnego boiska, które zostało zbudowane w tzw. czynie społecznym, czyli przez samych uczniów, nauczycieli i rodziców.
W latach 1961 – 1962 kierownikiem szkoły był Edward Kumiński. Jego następca Feliks Kupisz kierował placówką do 1972 r. Szkoła nie posiadała wciąż sali gimnastycznej. Zimą lekcje wychowania fizycznego odbywały się na korytarzach. O trudnościach i zarazem poświęceniu społeczności szkolnej świadczy fakt, że aby uzyskać pieniądze na budowę sali gimnastycznej szkoła musiała wykonać część pracy w czynie społecznym. W związku z czym w 1967 roku uczniowie, nauczyciele i rodzice przewozili (najczęściej w dni wolne od zajęć szkolnych) cegły z rozebranych pieców nieczynnej cegielni, oddalonej od szkoły o 3 kilometry.
W latach 1972 – 1990 funkcję dyrektora pełnił Marian Kardas. Połowa lat 70. to okres wyżu demograficznego. Wciąż przybywało uczniów, dlatego też coraz bardziej odczuwalny był brak nowego przestronnego budynku. Po długich staraniach udało się doprowadzić do rozpoczęcia budowy nowej siedziby szkoły. 27 lutego 1982 r. z inicjatywy Jana Osiewicza, emerytowanego pracownika PAN, nastąpiło uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę Zbiorczej Szkoły Gminnej w dzielnicy Łąki przy ulicy Zielony Rynek 2. Na koniec prac budowlanych trzeba było czekać jednak prawie cztery lata.
11 października 1985 r. odbyła się uroczysta inauguracja roku szkolnego w nowym budynku. Uczniowie otrzymali przy tej okazji nowy sztandar, ufundowany przez Komitet Rodzicielski. Obwód szkolny powiększył się o okoliczne miejscowości: Kłudzienko, Kłudno, Książenice, Marynin, Żuków, Chlebnię, Natolin, Chrzanów.
Ciekawa jest historia portretu Józefy Joteyko, wiszącego w holu szkolnym. W 1973 roku, aby zebrać pieniądze na namalowanie obrazu, uczniowie klas VIII udali się do miejscowości Grzmiąca, gdzie pracowali przy zbiorze marchwi i ziemniaków.
W sierpniu 1990 roku po przejściu na emeryturę dyrektora Mariana Kardasa nowym dyrektorem została długoletnia nauczycielka tej szkoły Maria Michalak, która kierowała szkołą przez 17 lat. Stanowisko dyrektora łączyła z działalnością społeczną. W latach 1994 1997 była radną II kadencji Rady Miejskiej, a w latach 1998 2006 radną Powiatu Grodziskiego. Została odznaczona medalem Zasłużony dla Miasta Grodzisk Mazowiecki, a w 2007 r. otrzymała tytuł: Honorowy Obywatel Miasta Grodzisk Mazowiecki.
1 stycznia 1996 r. szkoła została przejęta przez lokalny samorząd, organem prowadzącym placówkę zostały władze samorządowe. W rok później połączono Szkołę Podstawową nr 4 z Państwowym Przedszkolem nr 5 tworząc Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 1, do którego w 1999 r. dołączono jako szkołę filialną – Szkołę Podstawową w Książenicach. Kierownikiem szkoły filialnej była Wiesława Pokrop, a po jej przejściu na emeryturę w 2008 r. Katarzyna Galla. Funkcję wicedyrektorów pełniły: Elżbieta Stępień (ds. szkoły) oraz Janina Maciejewska, a od 2002 r. Renata Prędkopowicz (ds. przedszkola).
W 1999 roku, zgodnie z reformą oświaty, szkoła podstawowa stała się szkołą sześcioklasową. Część budynku przy ulicy Zielony Rynek 2 zajęło nowo utworzone Gimnazjum nr 1.
W tym okresie rozpoczęła się informatyzacja szkoły, powstało Internetowe Centrum Informacji Multimedialnej w bibliotece szkolnej oraz pracownia komputerowa. W 2003 r. szkoła otrzymała tytuł: Szkoły z klasą, biorąc udział w akcji organizowanej pod patronatem Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej przez Gazetę Wyborczą i Fundację Centrum Edukacji Obywatelskiej. Systematycznie wzbogacano bazę dydaktyczną szkoły oraz przeprowadzano remonty i modernizacje, np. wymianę okien.
W marcu 2007 r. dyrektorem Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 1 została Elżbieta Stępień, a wicedyrektorem Beata Bogucka. Zespół powiększył się jeszcze o trzy punkty przedszkolne. Zostały one utworzone w Kadach (2008), w Książenicach (2009) oraz w Natolinie (2010).
W 2009 r. szkoła otrzymała dotację z programu „Radosna szkoła” na wyposażenie miejsca zabaw, które utworzono pomniejszając stołówkę szkolną, a w 2010 r. dotację na wybudowanie placu zabaw dla uczniów klas I – III.
1 lipca 2007 r. oddano do użytku dwa boiska: do gry w piłkę nożną oraz wielofunkcyjne do gry w piłę ręczną, siatkówkę i koszykówkę, wybudowane w ramach programu „Moje boisko Orlik 2012”. Zmodernizowano również istniejące już boisko wielofunkcyjne, które dzięki temu utworzyło z nowo wybudowanymi nowoczesny i funkcjonalny obiekt sportowy. Teren wokół szkoły został wyłożony kostką. Systematycznie prowadzono prace remontowe i modernizacyjne (malowanie ścian, kompleksowy remont sanitariatów, wymiana podłóg w całym budynku oraz wymiana wyposażenia sal lekcyjnych), mające na celu stworzenie bezpiecznych, estetycznych i przyjaznych dzieciom wnętrz.
W 2011 r. szkoła otrzymała certyfikat Szkoła Bezpiecznego Internetu, a w 2013 certyfikat Szkoła Odkrywców Talentów, przyznawany szkołom, które prowadzą systemowe działania na rzecz uczniów zdolnych. Od 2012 roku cała społeczność starała się o certyfikat Szkoły Promującej Zdrowie, w związku z czym podejmowane były liczne działania w zakresie edukacji prozdrowotnej.
W 2011 r. został zlikwidowany Punkt Przedszkolny w Kadach, a w 2012 r. szkoła filialna w Książenicach. Jej funkcję przejęła nowo wybudowana Szkoła Podstawowa w Książenicach.
W 2012 r. organ prowadzący wyasygnował fundusze na generalny remont budynków przy ulicy Zielony Rynek 2, w ramach którego przeprowadzono termomodernizację: ocieplenie i pomalowanie elewacji oraz wymianę instalacji centralnego ogrzewania. Ponadto z połączenia kilku małych sal powstało nowe pomieszczenie, wykorzystywane obecnie dla potrzeb oddziału przedszkolnego o przedłużonym czasie funkcjonowania. Szkoła wzbogaciła się o liczne pomoce dydaktyczne otrzymane w ramach programów: „Grodziski Hogwart oczarujemy Cię wiedzą” oraz „Indywidualne ścieżka edukacyjna kluczem do prawidłowego rozwoju dzieci w klasach I-III szkół podstawowych w gminie Grodzisk Maz.”.
W 2014 r. szkoła została wpisana do Mazowieckiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie. W tym samym roku otrzymała tytuł Szkoły w Ruchu, czyli szkoły podejmującej liczne zadania w zakresie kultury fizycznej oraz promującej aktywność.
1 września 2017 r., na mocy reformy oświaty, szkoła stała się ośmioklasową szkołą podstawową, do której włączono oddziały wygaszanego Gimnazjum nr 1. W tym samym miesiącu decyzją Kapituły, powołanej przez Mazowieckiego Kuratora Oświaty, szkoła otrzymała Wojewódzki Certyfikat Szkoła Promująca Zdrowie. Dzięki przebudowie i zmianie sposobu użytkowania mieszkania służbowego, biblioteka szkolna zyskała czytelnię, a świetlica – salę do odrabiania lekcji.
| DYREKTOR LUB KIEROWNIK | ZASTĘPCA KIEROWNIKA LUB DYREKTORA | ||
|---|---|---|---|
| 1934 - 1945 | W. Łasisz | ||
| 1945 - 1946 | W. Rowdal | ||
| 1946 - 1950 | A. Prusek | ||
| IV - X 1950 | M. Rowdal | 1957 -1958 | K. Nowak |
| 1950 - 1951 | Z. Jaroszkiewicz | 1958 - 1959 | Cz. Kulesza |
| 1951 - 1961 | W. Jadach | 1959 - 1962 | Z. Jaroszkiewicz |
| 1961 - 1962 | E. Kuniński | 1962 - 1971 | J. Witczak |
| 1962 - 1972 | F. Kupisz | 1971 - 1973 | A. Pawłowska |
| 1972 - 1990 | M. Kardas | 1973 - 1991 | J. Jędrzejczak |
| 1990 - 2007 | M. Michalak | 1991 - 2007 | E. Stępień |
| 2007 - 2020 | E. Stępień | od 1.03.2007 od 1.09.2017 | B. Bogucka J. Kozdrak |
| 2020 - | B. Bogucka | 2020 - | J. Kozdrak |
LOKALIZACJA
Pierwsza siedziba szkoły: Żwirki i Wigury 4 (1934-1950)
Druga siedziba szkoły: Poniatowskiego 28 (1950-1985)
Obecna siedziba szkoły: Zielony Rynek 2 (od 1985 roku)
